Donostiako edertasuna, gastronomia eta bizitza kulturala dira gure hiri txikiaren ezaugarri aipagarrienetako batzuk. Hala ere, ACS nano aldizkariaren azken ale birtualaren ondoren, Donostia ere zientzia eta teknologiako hiri gisa eratzen da, bereziki nanozientzien alorrari eskainia, arlo horretan Donostiako nanozientzien komunitateak egindako ekarpena nabarmenduz.

Argitaratutako lanean deskribatzen den bezala, gure hiriak polo aktiboa du nanozientziaren arloan, eta nazioarteko proiekzio eta bikaintasuneko zentroak daude bertan, hala nola, Nanozientzien Ikerketa Kooperatiboko Zentroa (CIC nanoGUNE), Donostia International Physics Center (DIPC), Diseinu eta Ingeniaritza Makromolekularreko Euskal Zentroa (Polymat), Ikerketa Kooperatiboko Zentroa. BioDonostia, Materialen Fisikako Zentroarekin (CFM) batera, Euskal Herriko Unibertsitatearen eta Ikerketen Kontseilu Gorenaren zentro mistoa azken hau.

Azken hamarkadan Donostiako indar ikertzaile horrek ACS Nano aldizkarian 100 argitalpen baino gehiago argitaratu ditu, eta horietako batzuek eragin nabarmena izan dute dagoeneko, eta zenbaki birtual honetan nabarmentzen dira.

Egileek adierazi dutenez, "lankidetza-lan hau nanoteknologiaren garapen industrialarekin dugun konpromisoarekin konbinatzen da, bai gertuko ligan, bai mundu mailan ere, eta, horren ondorioz, gure erkidegoan lehen mailako ikerketa industriala areagotu ez ezik, nanoteknologian oinarritutako enpresa berriak ere abiarazi dira".

Goraipatutako ikerketa zentroetatik diotenez, Espainiako eta Euskal Herriko agintarien etengabeko laguntza sinergikoarekin, nanozientziaren eta nanoteknologiaren esparruko ikerketa-jarduerak loratzen jarraituko du gure hiri ederrean, eta Donostiak zientzia eta teknologiako (nano) hiria izaten jarraituko du.

Tesi honetan Hall spin efektua aztertzen da. Efektu hori spin-orbita akoplamendua duten metaletan gertatzen da, eta karga-korronteak spin-korronte bihurtzen ditu, eta alderantziz. Bihurketa horiek interes teknologiko handikoak dira, memoria magnetikoak idazteko prozesuan (MRAM memoriak, esaterako) edo irakurketan (spinean oinarritutako zirkuitu logikoetan bezala, Intelen proposamen berri bat) erabiltzeko ahalmena baitute. Zenbait metaletan, hala nola platinoan (Pt) edo tantalioan (Ta), efektu hori eragiten duten mekanismoak azaldu dira ikerketan, eta, horri esker, konbertsio horren eraginkortasuna nola handitu egiaztatu ahal izan dute. Platinoa (Pt) grafenoarekin ere konbinatu dute, spin-korronteak karga-korronte eraginkor bihurtzen dituen gailua lortzeko.

Hall spin efektua Hall anomalo efektuarekin lotuta dago; efektu hori XIX. mendetik ezagutzen da, baina duela gutxi arte ez da askorik ikertu. Tesiaren bigarren zatian agerian geratu da material ferromagnetikoetan uste baino konplexuagoa dela erlazio hori.

Edurne Sagasta

Edurne Sagastak Fisika ikasi zuen UPV/EHUn, eta Nanozientzia eta Material Aurreratuak masterra egin ondoren unibertsitatean, doktore-tesia hasi zuen nanoGUNEn. “Unibertsitatean fisika ikasi ondoren, praktikoagoa izango zen zerbait egin nahi nuen. Aldi berean, jende gehiago duen proiekturen batean murgiltzea nahi nuen, munduko hainbat laborategi bisitatzeko aukera ere ez nuen baztertzen; laburbilduz, ikerketa-proiektu bati ekiteko gogo nuen” adierazi du ikertzaileak. “Doktore-tesia amaitu ondoren, industriaren mundura jauzi egitea erabaki nuen, eta gaur egun Mondragon Assembly enpresan ari naiz lanean”, dio.